Wydarzenie: Witaj, smutku.Śmiech przez łzy jako strategia przetrwania
7 czerwca 2025, godz. 17.00
Międzynarodowe Centrum
Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
Spotkanie z udziałem Bogdana de Barbaro i Joanny Hańderek. Prowadzenie: Maciej Kałuża
Wspólnie z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie zapraszamy na spotkanie, na którym będziemy dyskutować o akceptacji rozpaczy i sprawdzimy, jak rumuńskie „râsu’-plânsu’” – śmiech przez łzy – może stać się receptą na oswajanie trudnej rzeczywistości.
Punktem wyjścia do rozmowy będą pytania o radzenie sobie z porażkami i nieszczęściami, stawiane psychologii i filozofii. Czy rumuńska strategia radzenia sobie z przeciwnościami, zwana „râsu’-plânsu’”, może być też rozwiązaniem dla mieszkańców kraju nad Wisłą?
W kontekście wystawy „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora”, prof. Bogdan de Barbaro, prof. Joanna Hańderek oraz dr Maciej Kałuża będą rozmawiać o akceptacji rozpaczy i tym, co Rumuni nazywają „a face haz de necaz”, czyli znajdowaniu uśmiechu nawet w obliczu nieszczęść. Zastanowią się, jak radzić sobie w pełnych niepewności, zagrożeń i niepokojów czasach.
Prof. dr hab. Bogdan de Barbaro – psychiatra i psychoterapeuta, zajmuje się terapią rodzin. Wieloletni pracownik naukowy Katedry Psychiatrii Collegium Medicum UJ (do 2019 roku). Superwizor psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i członek korespondent Amercian Psychiatric Association oraz Editorial Advisory Board pisma „Psychiatry: Interpersonal and Biological Process”. Autor, redaktor i współautor licznych artykułów i książek, w tym Po co światu psychoterapia (2023), Psychoterapia między wiedzeniem a niewiedzeniem (2022), Bliskość. Co i jak robić, co i jak mówić, żeby naprawdę być razem (2018).
Prof. dr hab. Joanna Hańderek – wykładowczyni filozofii kultury i filozofii współczesnej na UJ. Interesuje się filozofią kultury, transhumanizmem, gender, ekoetyką, postkolonializmem. Prowadzi zajęcia na Uniwersytecie trzeciego wieku i dla licealistów, opiekuje się kołem naukowym studentów filozofii UJ (filozofii kultury i ekoetyki). Jest redaktorką kwartalnika „Racje”, członkinią rady głównej Kongresu Kobiet, Kongresu Humanistycznego i Kongresu Świeckości. Tworzy projekt „Kultura wykluczenia?”, zajmujący się problemami mniejszości, ekskluzji i wykluczenia różnych grup społecznych. Autorka i redaktorka licznych artykułów i książek, m.in. Filozofia wegańska (2021), Wykluczenia (2017), Metamorfozy i muzea (2010).
Dr Maciej Kałuża – doktor filozofii UJ i magister kulturoznawstwa oraz absolwent Szkoły Trenerów Biznesu i moderator Design Thinking. Wykłada etykę i zarządzanie projektami. Zajmuje się historią myśli społecznej oraz etycznej myśli w obrębie egzystencjalizmu francuskiego oraz problematyką śmierci w perspektywie etycznej. Autor monografii i prac naukowych poświęconych egzystencjalizmowi. Założyciel Polskiego Stowarzyszenia Alberta Camusa i członek rady naukowej Journal of Camus Studies. Pracował w redakcjach czasopism „Estetyka i Krytyka”, „Edukacja Etyczna”, „Argument: Biannual Journal of Philosophy”, „Principia”.
Liczba miejsc ograniczona. Liczy się kolejność
przyjścia.
Spotkanie będzie tłumaczone na Polski Język Migowy (PJM).
W Sali „Pod Kruki” można skorzystać z pętli indukcyjnej więcej informacji o
pętli w MCK
***
Oprowadzanie z prof. Bogdanem Achimescu: Kilometr szarego papieru: Rumuński akcjonizm i Grupul Sigma
29 czerwca 2025, godz. 16.00
Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
Zapraszamy na oprowadzanie eksperckie z prof. Bogdanem Achimescu. Wydarzenie odbędzie w ramach wystawy „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora” w Galerii Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie.
Podczas oprowadzania po wystawie prof. Bogdan Achimescu opowie o akcjonizmie rumuńskim i jednym z najważniejszych momentów w sztuce Rumunii lat 60. i 70. XX wieku – działalności neoawangardowej Grupy Sigma z Timișoary. Jej przedstawiciele, m. in. Ștefan Bertalan, Constantin Flondor, Ioan Gaita, Elisei Rusu, Doru Tulcan i matematyk Lucian Codreanu, łączyli sztukę z nauką i technologią.
Założyciele grupy, Bertalan i Flondor, uważali, że twórczość nie powinna być tylko wyrazem subiektywnej ekspresji, ale też narzędziem analizy nowych form doświadczania świata. Stawiali również na edukację promującą równościowe i partnerskie podejście do uczniów. W liceum kierowanym przez Flondora realizowano plenerowe warsztaty, podczas których uczniowie i artyści tworzyli instalacje wrażliwe na otoczenie. Prace przedstawicieli grupy zobaczyć można na wystawie „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora” w MCK.
Prof. Bogdanem Achimescu – artysta, malarz, twórca grafiki warsztatowej i komputerowej, instalacji, projekcji video i environment. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych Cluj i w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, której jest wykładowcą. W latach 2020-2024 był Dyrektorem Szkoły Doktorskiej krakowskiej ASP. Pracował też na wyższych uczelniach artystycznych w Rumunii i Stanach Zjednoczonych. Brał udział w wystawach indywidualnych i zbiorowych w Europie, Azji i Ameryce. Był reprezentantem Rumunii na Biennale w Wenecji w 2001 roku, w ramach projektu Context Network.
Oprowadzanie w języku polskim.
***
Oprowadzanie autorskie z artystką Andreeą Anghel: Mity i rzeczywistości
24 maja 2025,
godz. 14.00
Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
Zapraszamy na oprowadzanie autorskie z Andreeą Anghel, której praca prezentowana jest na wystawie „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora” w MCK.
Na wystawie rumuńskiej w Międzynarodowym Centrum Kultury zobaczyć można asamblaż Andreei Anghel pt. „Wyrocznia” (The Oracle, 2023). To praca stworzona z resztek znalezionych przedmiotów: zabytkowych mebli z XVIII wieku, anatomicznego modelu oka i kuli bilardowej. Artystka tworzy w tradycji ready-made. Wykorzystuje ponownie zniszczone, zużyte rzeczy i zestawia je w groteskowe, nieoczywiste dzieła. Interesują ją tematy tożsamości, pamięci i relacji jednostki z otoczeniem. Andreea Anghel należy do generacji najmłodszych rumuńskich twórców, których sztuce towarzyszy aura dadaistycznego absurdu i sarkazmu. Podczas oprowadzania w MCK zaprezentuje osobom zwiedzającym unikalną, autorską perspektywę, nawiąże do obecnej sytuacji politycznej w Rumunii, związanych z nią niepokojów, ale też do własnego procesu twórczego i tamtejszej sceny artystycznej.
Andreea Anghel – rumuńska artystka interdyscyplinarna, na stałe mieszkająca we Wrocławiu. Absolwentka Uniwersytetu Sztuki w Cluj-Napoca w Rumunii oraz Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Jej twórczość skupiona jest wokół malarstwa oraz grafiki eksperymentalnej. W swoich pracach zamienia często przedmioty codziennego użytku w dzieła sztuki. Buduje narrację związaną z wrażliwością oraz troską, ale często jej twórczości towarzyszy też ironia.
Oprowadzanie w języku polskim.
Spotkania z prof. Erwinem Kesslerem (RO)
25.04., godz.
18.00 – wykład „100 lat (re)modernizmów sztuki rumuńskiej”
26.04., godz.
14.00 - „Spojrzenie przez współczesną sztukę rumuńską” - oprowadzanie
eksperckie po wystawie „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka
Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora”
25 i 26 kwietnia wspólnie z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie zapraszamy na dwa wydarzenia towarzyszące wystawie sztuki rumuńskiej.
25 kwietnia, o godz. 18.00 zapraszamy do MCK na wykład ekspercki prof. Erwina Kesslera, znawcy awangardy i sztuki współczesnej z Bukaresztu.
Podczas wykładu „100 lat (re)modernizmów sztuki rumuńskiej” prof. Erwin Kessler opowie o przemianach w twórczości rumuńskich artystów XIX i XX wieku. Przywoła najsłynniejszych twórców i tendencje, które wpływały na ich działalność. Pokaże, jak na przestrzeni lat rozwijały się przeciwstawne często kierunki i grupy, inaczej rozumiejące pojęcie modernizm. Z jednej strony były osadzone w rumuńskiej tradycji i ludowości, z drugiej podążały za popularnymi w pozostałej części Europy prądami w sztuce, jak impresjonizm, Art Nouveau czy awangarda.
Wykład w języku angielskim z tłumaczeniem na język polski. Wstęp wolny.
26 kwietnia, od godz. 14.00, zapraszamy na oprowadzanie eksperckie z prof. Erwinem Kesslerem: „Spojrzenie przez współczesną sztukę rumuńską”.
Profesor Erwin Kessler oprowadzi po wystawie „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Şandora” w Galerii Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Badacz opowie o sztuce Rumunii i jej przemianach na przestrzeni 100 lat. Skupi się na krytycznej analizie wybranych prac, przybliży najważniejszych artystów i procesy towarzyszące powstawaniu ich dzieł. Oprowadzenie „Spojrzenie przez współczesną sztukę rumuńską” [“Seeing through. Recent Romanian Art”] będzie okazją do wnikliwego przyjrzenia się prądom w sztuce rumuńskiej, które często ścierały się ze sobą i proponowały zupełnie inne podejście do twórczości artystycznej.
prof. Erwin Kessler – kurator, filozof, profesor nadzwyczajny historii sztuki i estetyki na Uniwersytecie w Bukareszcie. Pracownik naukowy w Instytucie Filozofii w Bukareszcie. Założyciel MARE (Muzeum Sztuki Współczesnej) w Bukareszcie. Autor licznych publikacji naukowych i książek, redaktor katalogów towarzyszących wystawom. Główne obszary jego badań to historia, estetyka i teoria sztuki modernistycznej, awangardowej i współczesnej, estetyka fenomenologiczna i antropologia wizualna.
Oprowadzanie w
języku angielskim
Oprowadzanie w cenie biletu na wystawę. Obowiązują zapisy.
Wydarzenie: Rumunia jako metafora
12 kwietnia 2025
Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
godz. 15.00
Pokaz filmu „4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni” w reżyserii Cristiana Mungiu
(Rumunia, 2007)
godz. 17.00
Spotkanie z udziałem Julii Holewińskie i
Elżbiety Łapczyńskiej. Prowadzenie Paulina Małochleb.
Jak ciało może stać się narzędziem polityki? W jaki sposób historia ograniczania praw reprodukcyjnych w Rumunii odbija się w literaturze, teatrze i filmie? Jak dekret 770, zakazujący aborcji w czasach Nicolae Ceaușescu, ukształtował społeczeństwo i czy jego konsekwencje są nadal odczuwalne? Czy w Polsce – w czasie czarnych protestów i po nich – na naszą wyobraźnią działa mit tego paragrafu?
Międzynarodowe Centrum Kultury i Rumuński Instytut Kultury zapraszają na spotkanie „Rumunia jako metafora”, które połączy refleksję nad prawami kobiet z analizą kulturowych obrazów podporządkowania i kontroli nad ciałem.
Rozmowie towarzyszyć będzie pokaz filmu „4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni” w reżyserii Cristiana Mungiu – wstrząsającego dramatu, który przyniósł rumuńskiemu kinu Złotą Palmę w Cannes i na zawsze wpisał się w historię światowej kinematografii.
Rozmowa skupi się na literackich i filmowych obrazach przymusu, oporu i kobiecego doświadczenia zniewolenia, które nie odnoszą się wyłącznie do przeszłości, ale znajdują odbicie we współczesnych debatach o prawach reprodukcyjnych.
Julia Holewińska – dramatopisarka, dramaturżka i reżyserka. Otrzymała Gdyńską Nagrodę Dramaturgiczną za sztukę „Ciało obce” i brązowy medal w konkursie Prix Europa za słuchowisko na jej podstawie. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stypendystka m. st. Warszawy i laureatka programu „Młoda Polska”. Autorka tekstów m.in. w „Teatrze”, „Dialogu”, „Dwutygodniku”, „Tygodniku Powszechnym”.Wykłada w warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza.
Elżbieta Łapczyńska – autorka powieści, opowiadań, dramatów i komiksów, copywriterka. Autorka powieści „Bestiariusz nowohucki” i „Mowa chleba”. Za swoją debiutancką książkę zdobyła Nagrodę Conrada i była nominowana do Nagrody Literackiej Nike, Paszportów „Polityki”, Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej m. st. Warszawy. Zdobywczyni pierwszej nagrody w konkursie im. Szymona Szurmieja na dramat współczesny o tematyce żydowskiej. Członkini kolektywu piszących dziewczyn Sfinga Girls.
Paulina Małochleb – krytyczka, badaczka literatury i wykładowczyni. Laureatka Nagrody Prezesa Rady Ministrów, stypendystka NCK „Młoda Polska”. Autorka książki „Przepisywanie historii” oraz bloga ksiazkinaostro.pl. W Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie kieruje Ośrodkiem Komunikacji. Publikuje w „Dwutygodniku”, „Przekroju”, „Polityce” i Krytyce Politycznej. Wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Film „4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni” reż. Cristian Mungiu
Historia rozgrywa
się w ostatnich latach komunistycznej Rumunii i opowiada o Otilii i Gabi, dwóch
młodych studentkach, które próbują dokonać nielegalnej aborcji. Kiedy lekarz,
który zgłosił się na ochotnika do wykonania zabiegu, ujawnia swoje prawdziwe
motywy, dochodzi do incydentu. To wydarzenie na zawsze zmienia życie obu
kobiet. Fabuła skupia się na postaci Otilii. Widzimy, jak niepokojące
doświadczenie przynosi zmianę w jej osobowości, przekonaniach i relacjach.
Film, który łączy
w sobie głęboką fabułę z emocjonującymi ujęciami, zachęca do głębszej refleksji
nad przeżyciami kobiet w kontekście ograniczania praw reprodukcyjnych. Jest
zdobywcą prestiżowej Złotej Palmy na Festiwalu Filmowym w Cannes w 2007 r.
Link do zakupu biletów na film: TUTAJ
W ramach biletu na film wejście na wystawę „Śmiejąc się jednym, płacząc
drugim okiem. Sztuka
Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora” za darmo!
Oprowadzanie autorskie z Jakubem Kornhauserem: „Dziekie płuco. Awangarda w sztuce rumuńskiej
6 kwietnia 2025, godz. 14.00
Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
Zapraszamy na oprowadzanie autorskie po wystawie prezentującej dzieła z kolekcji Ovidiu Şandora, które poprowadzi Jakub Kornhauser. Poeta i współzałożyciel Ośrodka Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki UJ opowie właśnie o awangardzie w sztuce rumuńskiej.
Świadomie zaznaczając swoją odrębność i antyinstytucjonalność, twórcy awangardowi, także w Rumunii, wybierali marginalizację i instynktownie zagospodarowywali peryferia „oficjalnej” kultury” – pisał Jakub Kornhauser w magazynie HERITO, poświęconym Rumunii. Jak sztuka rumuńskich artystów awangardowych rozwijała się na wspomnianych peryferiach, co było w niej charakterystycznego i oryginalnego, z czym musieli się zmagać? Więcej dowiedzieć się będzie można podczas wydarzenia towarzyszącego wystawie rumuńskiej w MCK.
Oprowadzania autorskie po wystawie „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Şandora” będą okazją do przyjrzenia się wystawie z czterech zupełnie różnych perspektyw. Zaproszeni goście i gościnie zaprezentują subiektywne spojrzenie na zagadnienia sztuki i kultury rumuńskiej. Absurd i specyficzne poczucie humoru spotkają się z pogłębioną analizą dzieł zaprezentowanych na ekspozycji. Oprowadzania będą okazją do przyjrzenia się artystycznemu balansowaniu między eksperymentami formalnymi a twórczością naznaczoną polityczną opresją. Sztuka stanie się pretekstem do namysłu nad historią Rumunii, jej tożsamością i dziedzictwem kulturowym.
dr Jakub Kornhauser – poeta, eseista, tłumacz, filolog romański, literaturoznawca. Adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej UJ oraz współzałożyciel Ośrodka Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki UJ. Zajmuje się między innymi literaturą eksperymentalną, poezją współczesną, kulturą Europy Środkowej i krajów romańskich. Autor książek poetyckichDrożdżownia (2015),Wolność krzepi (2018),Dziewięć dni w ścianie (2019),Premie górskie najwyższej kategorii (2020). Laureat Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2021.
Spotkanie: Miejski grunt kultury. Polska i Rumunia
27
marca, godz. 18.00
Międzynarodowe Centrum Kultury
Rynek
Główny 25, Kraków
Miasta są nie tylko przestrzenią życia codziennego, ale także nośnikami historii, tożsamości i kultury. Jak urbanizacja, polityka przestrzenna i dziedzictwo architektoniczne kształtują krajobraz miejski w Polsce i Rumunii? W jaki sposób pamięć historyczna i współczesne procesy modernizacyjne wpływają na rozwój miast w obu krajach?
Międzynarodowe Centrum Kultury i Rumuński Instytut Kultury zapraszają na spotkanie „Miejski grunt kultury. Polska i Rumunia”, podczas którego będziemy dyskutować o tym, jak przestrzeń miejska odzwierciedla zmieniające się społeczne i kulturowe procesy.
Goście: prof. Kazimierz Jurczak, prof. Irina Tulbure.
Prowadzenie: dr Łukasz Galusek.
Podczas rozmowy poruszymy kluczowe zagadnienia związane z dziedzictwem architektonicznym i rewitalizacją przestrzeni miejskiej. Spotkanie będzie okazją do wymiany doświadczeń między dwoma krajami, które choć różnią się historycznymi kontekstami, zmagają się z podobnymi wyzwaniami związanymi z dziedzictwem, gentryfikacją i przyszłością miast.
Wydarzenie towarzyszące wystawie „Śmiejąc się jednym,
płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora”
Wstęp wolny.
Kazimierz Jurczak – historyk, filolog, literaturoznawca, tłumacz. Kierownik Zakładu Filologii Rumuńskiej w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego i wykładowca w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Autor licznych artykułów i studiów naukowych, a także książki „Dylematy zmiany. Pisarze rumuńscy XIX wieku wobec ideologii zachowawczej. Studium przypadku” ( 2011). Radca, a potem konsul Ambasady RP w Bukareszcie w latach 1995-2001.
Irina Tulbure – badaczka, wykładowczyni Uniwersytetu Architektury i Urbanistyki Ion Mincu w Bukareszcie, autorka licznych publikacji, w tym książki „Architektura i urbanistyka w Rumunii w latach 1944-1960. Ograniczenia i eksperyment”. Zajmuje się głównie architekturą rumuńską i wschodnioeuropejską XX wieku.
Łukasz Galusek – dyrektor programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Ekspert w dziedzinie kultury i sztuki Europy Środkowej, skupia się na związkach pomiędzy przestrzenią, pamięcią oraz tożsamością. Jest autorem ponad 150 publikacji naukowych poświęconych dziedzictwu kulturowemu Europy Środkowej, a także kwestiom pamięci i edukacji kulturalnej.
Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie i Rumuński Instytut Kultury zapraszają w okresie 7 marca – 20 lipca br. na wystawę „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem”, prezentującą dzieła z kolekcji Ovidiu Şandora, jednego z najważniejszych prywatnych zbiorów sztuki w Europie Środkowej. Ekspozycja, wpisująca się w Sezon Kulturalny Rumunia–Polska 2024-2025, przygotowana we współpracy z Rumuńskim Instytutem Kultury w Warszawie, ukazuje sztukę rumuńską ostatniego stulecia jako odzwierciedlenie ludzkich losów – od awangardy po współczesność. To opowieść o wolności twórczej i ograniczeniach, grotesce i absurdzie, triumfach i traumach XX wieku, które wciąż rezonują we współczesnej sztuce.
Kalendarz wydarzeń towarzyszących:
7 marca – Wernisaż wystawy „Śmiejąc się jednym, płacząc drugim okiem. Sztuka Rumunii z kolekcji Ovidiu Șandora”
8 marca – Debata „Sztuka cenniejsza niż złoto. O kolekcjonowaniu”, inaugurująca wystawę. O roli kolekcjonowania w procesie nadawania sztuce nowych znaczeń oraz relacji między twórcą, odbiorcą i kolekcjonerem rozmawiali: Adriana Babeți, Diana Marincu, Ovidiu Șandor. Prowadzenie: Łukasz Galusek
--
Wystawa i wydarzenia towarzyszące organizowane są w ramach Sezonu Kulturalnego Rumunia—Polska 2024-2025.
Sezon Kulturalny Rumunia–Polska 2024-2025 jest organizowany przez Rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury, ze strony rumuńskiej, oraz przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytut Adama Mickiewicza, we współpracy z Instytutem Polskim w Bukareszcie, ze strony polskiej.
