Ukazała się książka „Matei Brunul” autorstwa pisarza młodego pokolenia Luciana Dana Teodorovici w tłumaczeniu Radosławy Janowskiej-Lascar (Wydawnictwo Amaltea/ Oficyna Wydawnicza ATUT).
Lucian Dan Teodorovici
MATEI BRUNUL
tłum. Radosława Janowska-Lascar
Wydawnictwo Amaltea / Oficyna Wydawnicza ATUT
Premiera 6 listopada
O książce:
Współczesna proza rumuńska
Włosko-rumuński marionetkarz i jego lalka stają się ofiarami stalinizmu w Rumunii w jego najgorszym okresie. Opowieść o zbrodni i zapomnieniu, naiwności i miłości, nienawiści i wybaczeniu, o wyborze między życiem w prawdzie a konformizmem.
W powieści autorstwa Luciana Dana Teodorovici losy tytułowego bohatera, Matei Brunul alias Brunona Matei, poznajemy w dwóch chronologicznych, wzajemnie się uzupełniających narracjach, sprzed i po utracie pamięci.
Bruno Matei, z mieszanej rodziny rumuńsko-włoskiej, przechodzi przez kolejne etapy wtajemniczenia życiowego – wczesne dzieciństwo spędzone w idyllicznym krajobrazie rumuńskiej wsi okresu międzywojennego, potem wiek dojrzewania i pobytu w Bukareszcie z oschłym ojcem i niekochająca go włoską matką, następnie okres studiów w Akademii Sztuki we Włoszech, wspaniałe pół roku spędzone z wędrowną trupą aktorów-lalkarzy i powrót do powojennej Rumunii, gdzie zainstalował się nowy porządek polityczny.
W sposób całkowicie przypadkowy i absurdalny, pod pretekstem znajomości z komunistycznym politykiem, który popadł w niełaskę, i udziału w spisku antypaństwowym, bohater staje się ofiarą rumuńskiego systemu opresji politycznej. Po sfingowanym procesie i torturach w więzieniu w Bukareszcie trafia do rumuńskiego gułagu, kolonii karnej, której więźniowie budują Kanał Dunaj–Morze Czarne, a następnie do dwóch kolejnych obozów pracy. W wyniku nieszczęśliwego wypadku doznaje amnezji – traci pamięć o dwudziestu ostatnich latach swojego życia. Jest to dogodny moment dla komunistycznej służby bezpieczeństwa, która przez swoich agentów chce stworzyć z niego „nowego człowieka”, całkowicie oddanego „sprawie partii i narodu”. Na tym etapie życia bohaterowi towarzyszy marionetka o imieniu Bazylek.
Na symbolicznym poziomie odbioru tekstu mamy do czynienia z winnym bez winy i, jednocześnie, z człowiekiem-marionetką, poruszanym przez sznurki historii. Symboliczna próba odrzucenia przez Brunona kondycji bezwolnej marionetki następuje podczas próby ucieczki z kraju.
Lucian Dan Teodorovici prowokuje czytelników, proponując obszerną narrację na temat komunistycznych obozów pracy i więzień, ofiar i katów, przeznaczenia, a także osamotnienia jako sposobu samoobrony przed społeczeństwem funkcjonującym w systemie policyjnym, marginalizującym jednostkę i nadzorującym każdą chwilę jej życia.
„Fantastyczne! Teodorovici jest pierwszym przedstawicielem młodej rumuńskiej literatury, który komunistycznemu więzieniu użycza fikcji literackiej. Jego powieść o wielowarstwowej strukturze może służyć jako przykład dla innych... Lucian Dan Teodorovici jest mistrzem sztuki lalkarskiej”. („Le Monde”)
„Dlaczego powinniście ją przeczytać? Bo ta książka jest jak Amelia Poulain w świecie Sowietów albo jak Kandyd w Rumuńskiej Republice Ludowej. Niezapomniana historia o dwóch bohaterach udających linoskoczków nad rzeką Styks. Komu moglibyście ją podarować? Tym, którzy wierzą, że świat, tak jak literatura, jest wielkim przedstawieniem lalkowym”. („Le Point”)
O Autorze:
Lucian Dan Teodorovici – urodził się 17 czerwca 1975 roku. Jest rumuńskim pisarzem, reżyserem teatralnym, scenarzystą filmowym i telewizyjnym, a także redaktorem serii „Ego. Proza” – współczesnej literatury rumuńskiej w wydawnictwie Polirom. Napisał siedem scenariuszy filmowych i był współscenarzystą dobrze przyjętego w Rumunii serialu TV (Animal Planet Show, 2005–2008). Wyreżyserował kilka sztuk teatralnych. Teodorovici jest autorem powieści: Cu puţin timp înaintea coborîrii extratereştrilor printre noi (Tuż przed przybyciem do nas istot pozaziemskich; 1999, 2005), Circul nostru vă prezintă (Nasz cyrk przedstawia państwu; 2002, 2007), Celelalte poveşti de dragoste (Pozostałe historie miłosne; 2009), zbiorów opowiadań: Lumea văzută printr-o gaură de mărimea unei ţigări marijuana (Świat widziany przez dziurkę wielkości skręta; 2000), Atunci i-am ars două palme (Wtedy strzeliłem mu dwa razy w twarz; 2004), a także sztuki teatralnej Unu + unu (+ unu…) (Jeden + jeden (+ jeden…); 2014). Jego książki wydano w USA, we Francji, w Wielkiej Brytanii, Niemczech, we Włoszech, w Hiszpanii, na Węgrzech, w Egipcie, Macedonii, Bułgarii.
Powieść Matei Brunul, opublikowana w 2011 roku, zdobyła najważniejsze nagrody krajowe i uznana została za „Książkę Roku”. Przełożono ją na języki: francuski, węgierski, polski, bułgarski, macedoński, turecki.
Nagrody:
Nagroda literacka „Augustin Frăţilă”, edycja I, 2012
Nagroda czasopisma „Observator cultural”, edycja 2012
Krajowa Nagroda w dziedzinie prozy gazety „Ziarul de Iaşi”, 2012
Powieść uznana za „Książkę Roku 2011” przez czasopismo „Contrafort”
Nagroda w dziedzinie prozy przyznana przez czasopismo „Ateneu”, 2012
Nagroda specjalna publiczności na Gali Przemysłu Księgarskiego w Rumunii, 2012
Więcej informacji: http://amaltea.az.pl/?page_id=35
Portal Nagrody Literackiej „Angelus” umieścił tą książkę w zestawieniu dziesięciu książek ze wschodniej i środkowej Europy, przełożonych na jęz. polski w 2014, na które warto zwrócić uwagę!
http://angelus.com.pl/2014/12/dla-kogo-angelus-2015/
