Z okazji Dnia Kultury Rumuńskiej - 15 stycznia, dzień urodzenia narodowego poety, Mihai'a Eminescu, zapraszamy do lektury Rumuńskiej poezji.
ur. 15 stycznia 1850 w Botoszanach, zm. 15 czerwca 1889 w Bukareszcie
Rumuński romantyczny poeta, nowelista oraz dziennikarz, uznawany za największego poetę literatury rumuńskiej. Do jego najbardziej znanych utworów zalicza się Luceafărul ("Gwiazda wieczorna") oraz Listy. W swojej poezji często odwoływał się do metafizyki, mitologii i historii. Na jego pracę silny wpływ miał niemiecki filozof Arthur Schopenhauer. Eminescu działał w literackiej społeczności Junimea (Młodzi) oraz pracował jako redaktor Timpul (Czas), oficjalnej gazety Partii Konserwatywnej.
Dość szybko Eminescu został ogłoszony poetą narodowym, nie dlatego, że pisał w latach narodowego ożywienia, ale dlatego, że był postrzegany przez Rumunów jako najważniejszy poeta we wszystkich regionach kraju. Nawet teraz jest uważany za poetę narodowego Rumunii, Mołdawii i Rumunów żyjących w ukraińskiej części Bukowiny.
ur. 31 marca 1933 r. w Ploeszti, zm. 13 grudnia 1983 r. w Bukareszcie
Rumuński poeta i eseista.
Uznawany jest, zarówno w swym rodzinnym kraju jak i poza jego granicami, za jednego najważniejszych poetów rumuńskich. Jego twórczość była ceniona zarówno przez krytyków literackich jak i przez czytelników. Jego lirykę cechuje refleksyjność, intelektualizm i nowatorstwo językowe.
W rodzinnym, przemysłowym Ploeszti mieszkał aż podjęcia studiów na wydziale Filologii Rumuńskiej w Bukareszcie. Zadebiutował w magazynie literackim „Tribuna” i do końca swej kariery drukował swoje wiersze w prasie (był również edytorem) w: „Gazeta Literară”, „România Literară” i „Luceafărul”.
W tym czasie wydał również 20 tomików poezji.
Przekładał na język rumuński poezję serbską.
Marin Sorescu
ur. 29 lutego 1936 w Bulzeşti, zm. 8 grudnia 1996 w Bukareszcie
Rumuński poeta, dramaturg, eseista, powieściopisarz.
Sorescu zadebiutował w 1957 na łamach pisma „Viaţa studenţească” (Życie studenckie), w 1964 wydał pierwszy tom wierszy Sigur printre poeţi (Sam wsród poetów).
Tłumaczył na język rumuński wiersze Borysa Pasternaka.
Po upadku komunizmu pełnił funkcję ministra kultury (25 listopada 1993 - 5 maja 1995).
Miron Costin
ur. 30 marca 1633, zm. w grudniu 1691
Kanclerz Mołdawii, poeta i kronikarz tworzący w języku rumuńskim i polskim.
Miron Kostyn pochodził z wpływowego mołdawskiego rodu bojarskiego.
Razem ze swym ojcem emigrował do Polski, gdzie w latach 1647-1652 studiował na uczelniach jezuickich w miasteczku Bar, położonym tuż u mołdawskich granic oraz w Kamieńcu Podolskim.
Po powrocie do Mołdawii piastował wiele wysokiej rangi urzędów państwowych. Był m.in. kanclerzem, zarządcą Dolnej i Górnej Mołdawii i książęcym radcą.
Po klęsce poniesionej przez Turków w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku był razem z innymi mołdawskimi bojarami odprowadzony do Polski, gdzie gościł go osobiście król Jan III Sobieski, któremu podarował przez siebie napisany poemat Historyja polskimi rytmami o mołdawskiej ziemi i multańskiej. W 1685 roku po raz drugi powrócił do Mołdawii. Po powrocie pracował jako urzędnik na dworze księcia Konstantyna Kantemira. Po wykryciu spisku przeciw księciu, którego był współorganizatorem został w 1691 roku pojmany i zabity.
Przypuszczalnie w latach 1672-1674 Miron Kostyn napisał poemat filozoficzny pt. Dzieje świata (rum. Viaţa lumii), nawiązujący do popularnego wówczas tematu "nietrwałości szczęścia i przemijania życia". Przy pisaniu poematu Kostyn inspirował się wątkiem biblijnym "marność nad marnościami", który był także jednym z ulubionych w poezji barokowej, gdzie występuje pod nazwą "fortuna labilis". Poemat był jednym z pierwszych napisanych w języku rumuńskim.
Nina Cassian
właśc. Renée Annie Cassian
ur. 27 listopada 1924 w Gałaczu, zm. 15 kwietnia 2014 w Nowym Jorku
Rumuńska kobieta orkiestra: poetka, prozatorka, tłumaczka, aktorka, malarka, dziennikarka, pianistka, tłumacz, krytyk filmowy i kompozytorka muzyki poważnej.
Pisze wiersze dla dzieci i dla dorosłych, uprawia prozę autobiograficzną. Bawi się słowami. Materiał językowy traktuje z należytym szacunkiem, dlatego potrafi szokować i wzbudzać uśmiech na twarzach czytelników.
Od 1985 roku mieszkała w Nowym Jorku.
Vasile Alecsandri
ur. 1 lipca 1821 w Bacău, zm. 22 sierpnia 1890 w Mirceşti
Rumuński poeta, dramaturg, nowelista, zbieracz folkloru, polityk i dyplomata, jeden z założycieli Akademii Rumuńskiej, twórca teatru rumuńskiego, dyrektor Teatru Narodowego w Jassach, jedna z ważniejszych postaci życia kulturalnego i politycznego dziewiętnastowiecznej Mołdawii, a później (po zjednoczeniu Księstw Naddunajskich w 1859 r.) także Rumunii.
Ze względu na znaczny dorobek literacki, nowatorstwo i oryginalność, Alecsandri uznawany bywa za twórcę nowoczesnej literatury rumuńskiej, zaś okres między latami 1840 a 1870, przypadający na czas najintensywniejszej działalności twórczej pisarza, nazywany jest „epoką Alecsandriego”. Jego twórczość jest zróżnicowana tematycznie i gatunkowo i obejmuje utwory liryczne (w tym m.in. dawny, nieoficjalny hymn Rumunii w okresie zjednoczenia Mołdawii i Wołoszczyzny Hora Unirii oraz utwór Trăiască Regele, który był oficjalnym hymnem Rumunii w latach 1881–1947), dzieła dramatyczne, publicystykę, opowiadania i nowele, zapiski z podróży, sprawozdania z misji dyplomatycznych, obfitą korespondencję (prowadzoną m.in. z Aleksandrem J. Cuzą czy Mihailem Kogălniceanu)
Zasługą Alecsandriego, jako twórcy romantycznego, jest wprowadzenie do rumuńskiej literatury pisanej ludowej twórczości poetyckiej (jego dziełem jest m.in. oparta na motywach ludowych ballada Miorița), jak również stworzenie, niemal od podstaw, rumuńskiego teatru.
