Drodzy Czytelnicy!
Od kwietnia do października
zapraszamy na cotygodniowy pokaz najnowszej kolekcji literatury rumuńskiej po
polsku. Pod hasłem “Książka tygodnia” na wybiegu pojawiać się będą raz w
tygodniu kolejne gwiazdy, świeże i pełne werwy, w kreacjach z wyrafinowanymi
dodatkami skrojonych na miarę tego pokazu.
W tym roku w sezonie
wiosna-jesień nosi się książki rumuńskie w rozmiarze mini, midi i maxi: wesołe
i poważne, rozmarzone, kolorowe, monochromatyczne – kombinacje są nieskończone,
a wolność absolutna!
Pokaz czas zacząć!
ŻOŁNIERZE.
OPOWIEŚĆ Z FERENTARI
Autor: Adrian Schiop
Przełożyła z języka rumuńskiego: Olga Bartosiewicz-Nikolaev
Wydawnictwo Universitas, Kraków 2018
Seria „Rumunia dzisiaj”, redaktor: Jakub Kornhauser
Powieść Adriana Schiopa ukazała się w 2013 roku nakładem
wydawnictwa Polirom, niemal od razu stając się jedną z najgłośniejszych
rumuńskich książek ostatnich lat. Ze względu na poruszaną tematykę oraz
specyficzny język, doskonale odzwierciedlający dynamikę współczesnej, potocznej
rumuńszczyzny, wzbudziła liczne kontrowersje i ożywione dyskusje, zdobywając
jednocześnie wiele rumuńskich nagród literackich, w tym prestiżowy tytuł
„najlepszej książki roku”. Schiop świadomie zrywa pakt fikcjonalny i za
pośrednictwem osobistej, emocjonalnej narracji prowadzi czytelnika przez
rządzący się własnymi prawami, brutalny świat bukareszteńskiej dzielnicy
Ferentari. Ale Żołnierze... to nie tylko quasi-etnograficzny portret
nieznanej części miasta – to przede wszystkim opowieść o samotności,
niezrozumieniu i trudnych relacjach międzyludzkich. Postmodernistyczna, barwna
proza Schiopa wprowadza nową jakość do literatury rumuńskiej, angażując się
jednocześnie w sprawy społeczne i pytając Rumunów o ich stosunek do mniejszości
romskiej, homoseksualizmu, nierówności społecznych i krytykowanej przez elity
estetyki manele.
Język polski jest pierwszym językiem obcym, na jaki
przełożona została książka Żołnierze.
opowieść z Ferentari.
Czy udało nam się wzbudzić waszą ciekawość?
Zapraszamy do lektury fragmentu książki:
„[została jeszcze stówa]
moja
matka kocha mnie jak szalona dałaby się za mnie pociąć
i co z
tego że dałaby się za mnie pociąć
mojej
siostrze pęka serce faszeruje mnie ciastkami
i co z
tego że mnie faszeruje
kobieta
obejmuje mnie śpiewa mi gwiżdże
i co z
tego że mi gwiżdże
przyjaciele
się do mnie uśmiechają zabierają mnie wszędzie ze sobą
i co z
tego że mnie wszędzie zabierają
nie
jestem sam
i co z
tego że nie jestem sam
i co zrobię z resztą ze stówy
[...]
Tak naprawdę to rozstałem się z Aną tylko dlatego, że chciałem pić do woli, chciałem zatapiać neurony w niekontrolowanych ilościach alkoholu bez poczucia winy.” [czytaj dalej tutaj]
Adrian Schiop (ur. 1973)
Rumuński pisarz i publicysta. Debiutował w 2004 roku
powieścią pe bune/pe invers (jak
należy/na opak). Wydana w 2013 głośna i wielokrotnie nagradzana
książka Żołnierze. Opowieść z Ferentari jest jego trzecią powieścią. W
2009 roku nazwisko Schiopa pojawiło się w antologii „100towatch”, prezentującej
sylwetki stu najbardziej obiecujących rumuńskich artystów młodego pokolenia. W
2017 roku ukazała się jego rozprawa doktorska poświęcona uwarunkowaniom
społecznym stylu muzycznego manele – Șmecherie și lume rea. Universul
social al manelelor (Cwaniactwo i zły świat. Społeczne uniwersum manele).
Na początku 2018 roku odbyła się rumuńska premiera ekranizacji filmowej Żołnierzy...
w reżyserii Ivany Mladenovic. Sam Schiop jest współautorem scenariusza i
odtwórcą głównej roli w filmie.
Olga Bartosiewicz-Nikolaev (tłumaczka książki)
Doktor literaturoznawstwa, romanistka, rumunistka, tłumaczka,
wykłada w Instytucie Filologii Romańskiej UJ. Autorka książki Tożsamość
niejednoznaczna. Historyczne, filozoficzne i literackie konteksty twórczości B.
Fundoianu/Benjamine’a Fondane’a (1898-1944) [2018]. Uczestniczka
międzynarodowego projektu dla tłumaczy i pisarzy CELA. Za przekład na język
polski powieści Adriana Schiopa, Żołnierze. Opowieść z Ferentari,
otrzymała w 2019 roku translatorską Nagrodę „Literatury na Świecie”.
Co piszą pasjonaci lektur o książce Żołnierze. Opowieść z Ferentari:
„Nieznany dotąd polskim czytelnikom
rumuński pisarz Adrian Schiop zdaje się być jednym z najoryginalniejszych
głosów współczesnej europejskiej literatury. [...] Fabuła [Żołnierzy...] ociera się o banał, gdyż wątkiem przewodnim jest
przelotny związek doktoranta Adriana oraz lokalnego recydywisty romskiego
pochodzenia, Alberto. To jednak tylko pozornie romans i bliżej mu do
środowiskowej powieści społecznej. Właściwym tematem jest bowiem
marginalizacja, zobrazowana nader plastycznie w scenerii bukareszteńskiego
mikroświata wyklętego I zrujnowanego getta, dzielnicy Ferentari, urastającej do
roli bohaterki, przerażającej i fascynującej zarazem. […] Jakkolwiek – wziąwszy
pod uwagę złożoność ukazywanej mozaiki społecznej – trudno uznać powieść
Schiopa za gejowską lub queerową,to niewątpliwie
można stwierdzić, że wpisuje się ona w nurt pisarstwa pokrewnego prozie Jeana
Geneta. Stylizacja narratora na rzeczywistego autora żyjącego w świecie
prostytutek, homoseksualistów, złodziei, Romów i meneli to koncepcja prozy
zaangażowanej, która stanowi swoistą odpowiedź na społeczną marginalizację tych
grup uważanych za zagrożenie dla porządku publicznego. Konsekwentne
umieszczenie podmiotu narracji w epicentrum tak skonstruowanego świata stanowi
prowokację, zmuszającą do refleksji nad kategoriami centrum i peryferii. [...]
Znakomita powieśćAdriana Schiopato nie tylko lekcja na temat współczesnej Rumunii, ale również przestroga
przed zwodniczym urokiem zabawy w oświeconą poprawność, która zaklina
rzeczywistość i dyskretnie narzuca jarzmo hipokryzji.” [Marcin Kołakowski, Nowe
Książki]
„Książka Żołnierze. Opowieść z Ferentari skłania do refleksji nad miejscem jednostki w społeczeństwie, nad tym co decyduje o statusie człowieka, co jest miarą jego człowieczeństwa. Niewątpliwie jest to jedna z barwniejszych opowieści o współczesnym społeczeństwie rumuńskim. Nacechowana erotycznością w sposób bezpośredni obnaża to, co jest społecznym tabu. Czytając tę powieść, czytelnik zastanawia się, na jakim etapie rozwoju wrażliwości jest społeczeństwo, w którym żyje. Co więcej, skłania do refleksji nad własną postawą wobec problemów poruszonych w książce.” [Grzegorz Tutak, Nowa Europa Wschodnia]
Zapraszamy na stronę Wydawnictwa Universitas
oraz na Facebook Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie.
