Książka tygodnia: „Parochia”, autor: Dan Coman

Drodzy Czytelnicy!

Od kwietnia do października zapraszamy na cotygodniowy pokaz najnowszej kolekcji literatury rumuńskiej po polsku. Pod hasłem „Książka tygodnia” na wybiegu pojawiać się będą raz w tygodniu kolejne gwiazdy, świeże i pełne werwy, w kreacjach z wyrafinowanymi dodatkami skrojonych na miarę tego pokazu.
W tym roku w sezonie wiosna-jesień nosi się książki rumuńskie w rozmiarze mini, midi i maxi: wesołe i poważne, rozmarzone, kolorowe, monochromatyczne – kombinacje są nieskończone, a wolność absolutna!

Pokaz czas zacząć!

PAROCHIA
Autor: Dan Coman
Przekład: Joanna Kornaś-Warwas
Wydawnictwo Universitas, Kraków, listopad 2019
Seria „Rumunia dzisiaj”, redaktor: Jakub Kornhauser

Parochia to dziwaczna monografia pewnej wyimaginowanej wioski z czasów tragicznej i groteskowej dyktatury Ceauşescu i jednocześnie fałszywy, ironiczny Bildungsroman, w którym mieszają się religijność, fantastyka, wiejskość i polityka. Wieś widziana jest oczami antybohatera, który nie chce wydorośleć, trzydziestoletniego chłopaka zakochanego w tajemniczej dziewczynie o imieniu Ninia, pojawiającej się zawsze ze świtą dziwnych zwierząt o zapachu chrupek, które wymykają się wszelkiej taksonomii. Nietypowa powieść Dana Comana łączy prozaizm realistycznej narracji z liryzmem upiornej wyobraźni, wynurzającej się z banalnej codzienności.

Czy udało nam się wzbudzić waszą ciekawość?
Zapraszamy do lektury fragmentu książki:

„lato

Wieczorami, po tym jak zgromadziliśmy się w domu, i nim wyłączono światło, ubieraliśmy piżamy i czekaliśmy na znak matki. Gdy rozrzuciła ziarna kukurydzy na papierze gazetowym, klękaliśmy na nim i odmawialiśmy modlitwę. Potem ojciec zapalał lampę i, siadając przy stole, zaczynał czytać.
Czytał kryminały, te książki, do których nam nie wolno było się zbliżać. Wiele razy słyszałem matkę jak mówiła:
„stary, a głupot mu się zachciewa,
nie chcę na ciebie patrzeć,
pop we wsi i kryminały czyta, Boże drogi!”. [czytaj dalej tutaj]

Dan Coman (ur. 1975 w Gersa, Bistriţa-Năsăud)
Rumuński poeta, prozaik, urodzony w 1975 roku w rodzinie księdza prawosławnego. Dorastał na plebanii (tytułowej parochii), bawił się na cmentarzu.Mieszka w siedmiogrodzkiej Bystrzycy, gdzie uczy w szkole średniej. Pisze wcześnie rano, kiedy wszyscy jeszcze śpią, potrzebuje do tego kawy, papierosów, szkolnych zeszytów w linie i czarnego długopisu. Mówi o sobie, że nie jest ani poetą, ani prozaikiem: „Moje powieści właściwie nie są prozą, a moje tomiki nie zawierają w sobie wierszy. Piszę książki jak monolityczne budowle, zrobione z jednego elementu”. Zadebiutował w 2003 r. tomemanul cârtiţei galbene (rok żółtego kreta), za który otrzymał Nagrodę Poetycką „Mihai Eminescu”, Opera Prima oraz Nagrodę za debiut Związku Pisarzy Rumuńskich. Następnie wydał trzy tomiki poezji, dwie antologie własnych wierszy oraz trzy powieści. Za ostatni tom wierszy,Insectarul Coman (Insektarium Coman), otrzymał kilka ważnych wyróżnień: Nagroda Radio România Cultural, Nagroda Tygodnika„Observator Cultural” w kategorii poezja, Książka Poetycka Roku 2017. Mówi, że zaczął pisać prozę, ponieważ nagle nie był w stanie pisać poezji. Swoje postaci lubi traktować brutalnie jak Lars von Trier. Został uhonorowany Vilenica Cristal Prize w Słowenii (2011). Jego wiersze znajdują się w antologiach wierszy w Rumunii, Szwecji, Francji, USA, Serbii, Węgier, Słowenii, Kanady.

Joanna Kornaś-Warwas (tłumaczka książki)
Tłumaczka najbardziej cenionych pisarzy rumuńskich m.in. takich jak Max Blecher, Mircea Cărtărescu, Dan Lungu, Matei Vișniec, Varujan Vosganian. W 2016 r. otrzymała Nagrodę dla tłumacza „Europejskiego Poety Wolności 2016” za przekład tomikuMoja ojczyzna A4 Any Blandiany oraz Literacką Nagrodę Europy Środkowej „Angelus” za przekład „Księgi szeptów” V. Vosganiana. W 2017 roku została laureatką Nagrody dla Tłumacza przyznawanej przez rumuńskie czasopismo kulturalno-literackie „Observator cultural”. W 2018 roku była nominowana wraz z Jakubem Kornhauserem do Nagrody dla tłumacza „Europejskiego Poety Wolności” za przekład tomu Fałszywy Dymitr Dumitru Crudu.

Co piszą pasjonaci lektur o Parochii:

„Dzięki Parochii poznajemy po polsku jednego z najważniejszych autorów rumuńskich ostatnich dwóch dekad. Urodzony w transylwańskiej osadzie Gersa u podnóża Karpat, związany w czasie studiów filozoficznych z Klużem, mieszkający w Bystrzycy Dan Coman to nagradzany i ceniony przez krytykę poeta i prozaik – mimo stosunkowo krótkiego literackiego stażu – mający wyrobioną markę w rumuńskim życiu kulturalnym. Jego cztery tomy wierszy i cztery powieści znajdują się wśród najciekawszych propozycji literackich w Rumunii ostatnich lat. Opublikowany w 2003 tomik wierszy, anul cârtiței galbene [rok żółtego kreta], okrzyknięto najlepszym debiutem poetyckim roku, kolejne nagrody – w Rumunii i za granicą – posypały się po wydaniu kolejnych powieści. Prócz Parochii (2012), to wcześniejsze Irezistibil [Nieodparty, 2010] i późniejsze Căsnicie [Pożycie małżeńskie, 2015] oraz aceste lucruri care nu se vor schimba niciodată [te rzeczy, które nie zmienią się nigdy, 2019].
Coman tłumaczony jest na wiele języków, najważniejsze antologie rumuńskiej literatury zawierają jego teksty, a sam autor to także działacz kulturalny, organizator jednego z największych festiwali literackich w Rumunii, „Poezia e la Bistriţa”. Jednak to Parochia, dzieło określone przez krytykę jako „fascynująca opowieść, która łączy fragmentaryczną strukturę z reżimem poetyckim” czy „błyskotliwy melanż okrucieństwa, banału, humoru, erotyki i magii”, sprawiła, że nazwisko Dana Comana zaczęto utożsamiać z nową jakością rumuńskiej prozy. Prozy, która nie boi się eksperymentować z formą – rozedrganą, oscylującą między suchym zapisem protokolarnym a relacją z marzenia sennego – oraz z wielością perspektyw. Główny bohater w chwilach refleksji ma zwyczaj wychodzenia przed dom i imitowania odgłosu sowy. A w końcu sowy, o czym wiemy od czasu pierwszych sezonówMiasteczka Twin Peaks Davida Lyncha i Marka Frosta, „nie są tym, czym się wydają”.”
[Jakub Kornhauser, autor posłowia]

Polecamy materiał wideo z udziałem pisarza Dana Comana, przygotowany specjalnie dla polskich czytelników.

Zapraszamy na stronę Wydawnictwa Universitas
oraz na FB Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie