Drodzy Czytelnicy!
Od kwietnia do
października zapraszamy na cotygodniowy pokaz najnowszej kolekcji
literatury rumuńskiej po polsku. Pod hasłem “Książka tygodnia”
na wybiegu pojawiać się będą raz w tygodniu kolejne gwiazdy,
świeże i pełne werwy, w kreacjach z wyrafinowanymi dodatkami
skrojonych na miarę tego pokazu.
W tym roku w
sezonie wiosna-jesień nosi się książki rumuńskie w rozmiarze
mini, midi i maxi: wesołe i poważne, rozmarzone, kolorowe,
monochromatyczne – kombinacje są nieskończone, a wolność
absolutna!
Pokaz czas zacząć!
O
GRANICY
Autor:
Gabriel
Liiceanu
Przekład:
Andrzej
Zawadzki
Wydawnictwo
Universitas, Kraków
2018
Seria
„Rumunia dzisiaj”, redaktor: Jakub Kornhauser
Opublikowana
w roku 1994 książka to jedna z najważniejszych pozycji w dorobku
Gabriela Liiceanu. Jak napisał w przedmowie sam autor, nie jest to
książka trudna, lecz ambitna – nie tyle specjalistyczna rozprawa
naukowa, ile autentyczny filozoficzny traktat, w którym rumuński
myśliciel, nie rezygnując z perspektywy naukowej, czyni gest
nieczęsto spotykany w dzisiejszej literaturze filozoficznej.
Porusza, w niebanalny sposób, fundamentalne problemy egzystencji,
przede wszystkim wolności i jej granic, a także odpowiedzialności,
lęku, ludzkich projektów i ich uwarunkowań. Książka
w intrygujący sposób łączy precyzję sądów z eseistycznym
oddechem, pozwalając czytelnikowi na chwilę refleksji nad
podstawowymi wartościami.
W roku 1997 książka ukazała się w przekładzie
na język francuski pod tytułem De la limite. Petit traité à
l’usage des orgueilleux.
Czy
udało nam się wzbudzić waszą ciekawość?
Zapraszamy
do lektury fragmentu książki:
„DODATEK
1
Ponieważ
w miłości jestem tylko o tyle, o ile odnoszę się do innego i
zatracam siebie, „być” przestało być czystym faktem bycia,
przejawiającym się w trwodze. Ten nowy sens słowa „być” może
obejmować również formę „nie być już” i być śmiercią.
To, że w swej istocie miłość jest spełnieniem „ja” przez
zatratę siebie, znaczy, że w określonych okolicznościach śmierć,
jako fizyczna utrata siebie przez „ja”, staje się wymogiem jego
spełnienia. Spełniam się ostatecznie – i w ten sposób jestem
–
właśnie przez wyrzeczenie się ostatecznego uwarunkowania, którym
jest czysty fakt bycia. Paradoks „bycia w sposób zupełny” przez
„stanie się niczym” znajduje swe rozwiązanie wyłącznie w
przestrzeni miłości: mogę spełnić swoje życie, tylko dając je
komuś. Gest „oddania życia” opiera się na uznaniu większej
wartości jakiegoś innego życia, jak również na tym, że moje
życie zyskuje wartość tylko o tyle, o ile może być oddane: moje
życie jest ważne tylko o tyle, o ile przez unieważnienie siebie,
umożliwia trwanie jakiegoś innego życia. W dosłownym sensie,
oddanie życia jest do pogodzenia tylko z bytem, którego tożsamość
może się tworzyć poza tożsamością otrzymaną
i,
w granicznym przypadku, którego
tożsamość może tworzyć się właśnie przez śmierć.”
[czytaj
dalej tutaj]
Gabriel
Liiceanu
(ur.
1942)
Jeden
z najbardziej znanych rumuńskich filozofów i eseistów, uczeń
Constantina Noiki, któremu poświęcił tłumaczoną także na
Polski książkę Dziennik
z Păltinişu,
emerytowany profesor Uniwersytetu w Bukareszcie, założyciel i
dyrektor czołowego rumuńskiego wydawnictwa Humanitas, tłumacz i
komentator tekstów m.in. Platona, Schellinga i Heideggera,
publicysta i działacz kulturalny, współautor filmów o Cioranie i
Ionesco. Autor kilkudziesięciu pozycji książkowych. Do jego
najważniejszych osiągnięć z ostatnich lat należą choćby
rozprawy Om
şi simbol
(Człowiek
i symbol,
2005), Despre
minciună
(O
kłamstwie,
2006), Despre
ură
(O
nienawiści,
2007) czy Continentele
insomnei
(Kontynenty
bezsenności,
2017).
Z
jego licznych publikacji na język polski przełożono dotychczas
książk: Dziennik z Păltinişu:
pajdeja
jako model w kulturze (Pogranicze,
2001), Ogłupiajca
idea
(2016,
praca zbiorowa autorstwa Andreia Pleșu, Gabriela Liiceanu i
Horii-Romana Patapievicia)
oraz O
granicy
(Universitas 2018).
Andrzej
Zawadzki (tłumacz
książki)
Dr
hab., pracownik Wydziału Polonistyki UJ, autor książek Nowoczesna
eseistyka filozoficzna w piśmiennictwie polskim I połowy XX wieku
(2001), Literatura
a myśl słaba
(2009; wersja angielska Literature
and the Weak Thought
Peter Lang Verlag 2013), Obraz
i ślad
(2014), Myśl
mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku.
Antologia tekstów,
wybór, przekład i opracowanie Monika Surma-Gawłowska i Andrzej
Zawadzki (2015), Constantin
Noica i filozofia XX wieku,
red. Joanna Kornaś-Warwas i Andrzej Zawadzki (2018). Tłumacz
tekstów min. Pierre'a Bourdieu, Michela Foucaulta, Gianniego
Vattima, Umberta Eco i Luigiego Pareysona, z rumuńskiego przełożył
min. książki O
granicy
Gabriela Liiceanu i Minima
moralia
Andreia Pleșu.
Co piszą pasjonaci lektur o książce O granicy:
„Idea przekraczania instytucjonalnych ograniczeń i ścierania się z odium dziejowych konieczności, jaką rozwija filozof, idzie w parze z wiarą w autonomię jednostki i wagę niezależnych sądów, decyzji, wyborów dokonywanych przez każdego człowieka w imię odpowiedzialnego I wolnego życia. Książka ukazała się po raz pierwszy w 1994 roku, a jej natychmiastowa popularność spowodowała, że wznawiano ją kilkukrotnie. Popularność ta wiąże się – rzecz jasna – zarówno z podejmowaniem przez Liiceanu najprostszych, a zarazem najistotniejszych pytań o niezbywalne wartości i sens życia , jak i z walorem niepowtarzalnego stylu autora, oscylującego między szczegółowością wywodu a poetycką ornamentyką.” [Jakub Kornhauser, autor posłowia]
„O granicy można uznać za najważniejszą z filozoficznych rozpraw Liiceanu oraz najpełniejszy wykład jego oryginalnej koncepcji ontologicznej, którą określa mianem peratologii, nauki o granicy. Granica pełni w tej koncepcji rolę podstawowego terminu opisującego najważniejsze wymiary bytu i ludzkiej egzystencji. Autor napisał we wstępie, że chciał, by O granicy było książką prawdziwą, jest to też niewątpliwie książka śmiała, gdyż akrybię i warsztat historyka filozofii zastępuje w niej indywidualny gest intelektualny, próba filozofowania „od początku”, niepozbawiona patosu myślenia źródłowego. Wyjątek stanowi aneks poświęcony specjalistycznym rozważaniom nad znaczeniem rdzenia semantycznego per- w języku greckim,od którego utworzone jest słowo peras, granica. Liiceanu, w najlepszym duchu hermeneutycznym, dokonuje szczegółowej analizy filozoficznej, wyciągając z niej błyskotliwe wnioski filozoficzne. Aneks ten można – i warto – przeczytać jako wstęp do całej rozprawy.” [Andrzej Zawadzki]
„Gabriel Liiceanu, uczeń największego rumuńskiego filozofa Constantina Noiki, porusza w traktacie O granicy kwestie granic w życiu człowieka i udowadnia, że nie muszą one naruszać wolności człowieka. Znajdziecie tu wiele interesujących koncepcji, które mogą wydawać się trudne do zrozumienia, a które Liiceanu wyjaśnia w prosty i przejrzysty sposób, bez uciekania się do długich, fantazyjnych wywodów.” [Dominika Liberadzka, blog polecamczytac.pl]
Zapraszamy na
stronęwydawnictwa
Universitas
oraz
na Facebook
Rumuńskiego Instytutu Kultury w Warszawie.
