De ceremonie ter gelegenheid van de uitreiking van de Literatuurprijs van de Europese Unie (EUPL) heeft plaatsgevonden in Brussel, in het Paleis voor Schone Kunsten - BOZAR, op 2 oktober, om 18:30 uur.
Tatiana Țîbuleac werd aangewezen als winnares van de EUPL-prijs 2019 voor haar roman Grădina de sticlă[De glazen tuin], gepubliceerd bij Uitgeverij Cartier (Chișinău), in 2018, door de nationale jury bestaande uit Răzvan Rădulescu, Ioana Pârvulescu en Claudiu M. Florian, zelf winnaars van de EUPL-prijs in 2010, 2013 en 2016.
‘Tatiana Țîbuleac is een paradoxale “verhalenvertelster”. Zij weet, als een van de zeer weinige hedendaagse Roemeense schrijfsters, dat er in een verhaal nooit dingen in de lucht moeten blijven hangen. Verder weet ze ook dat wanneer je bestaat “tussen de zachte en betoverde ribben van het verhaal”, dat wil zeggen: tussen de verteller en de held van de vertelling, je uiteindelijk “met kwaad en met pijn, met ziekte en met verraad” verzoend raakt. Terwijl Tatiana Țîbuleac in Vara în care mama a avut ochii verzi [De zomer dat mijn moeder groene ogen had] een wereld van hardvochtigheid bezwoer vanuit een broos-mannelijk perspectief, verhaalt ze in haar nieuwe roman van een wereld die zich bevindt op de bewegende grens tussen samenhang en desintegratie, tussen Rusland en Europa, tussen strijd en fatalisme. Grădina de sticlă [De glazen tuin] is, op meerdere manieren, de roman van een hele generatie van vrouwenen van een verstelster die al even authentiek als verrassend is,’ zegt journaliste en schrijfster Simona Soraover de met de Literatuurprijs van de Europese Unie 2019 bekroonde romanGrădina de sticlă.
Grădina de sticlăis een Bildungsroman over een door het leven zwaarbeproefd weesmeisje. Hoewel deze thematiek het risico van melodrama met zich meebrengt, omzeilt de auteur deze valstrik door een stilistisch meesterwerk tot stand te brengen. Lastocika, die door een Russin wordt opgehaald uit het weeshuis, wordt door haar adoptiemoeder gedwongen om lege flessen in te zamelen en te spoelen, in een tuin vol wonderen in het Chișinău van de jaren ’80, waar de Roemeense en de Russische taal elkaar beconcurreren. Het verhaal van het meisje speelt zich af op verschillende niveaus, het zoeken naar identiteit, de vorming van de vrouwelijkheid en het thema van het moederschap, in een intense orkestratie van gevoelens en verbittering. Tafereel na tafereel schept de auteur een wereld van dagelijkse beslommeringen, waarin het meisje-moeder-meisje terugdenkt aan haar onwezenlijke en miraculeuze jeugd, alsmede aan haar transformatie tot volwassene, verscheurd door haar tragische moederschap. De roman bevat een politieke en historische dimensie die raakt aan de thematiek van de banden tussen Roemenië en Bessarabië aan het einde van het communistische tijdperk. Met haar gedreven en elliptische schrijfstijl vertelt Tatiana Țîbuleac in haar roman het verhaal van een zoektocht naar een plek in de wereld.
Tatiana Ţîbuleac is een waar literair fenomeen. Ze werd geboren in Chișinău – Republiek Moldavië, maar vestigde zich in Frankrijk, waar ze in de anonimiteit leefde, ‘het mooiste cadeau voor het schrijverschap’, zoals ze zelf zei. Ze maakte haar debuut als schrijfster in 2014 met een verzameling korte verhalen genaamd Fabule moderne [Moderne fabels]. Voor haar eerste roman Vara în care mama a avut ochii verzi (De zomer dat mijn moeder groene ogen had), verschenen in 2016 in het Roemeens en in verschillende talen vertaald, ontving ze de prijs van de Schrijversbond van Moldavië, de prijs van tijdschrift Observator Cultural en Observator Lyceum, op het festival FILIT in Iași. Onder de titels die in de schijnwerpers stonden op de Boekenbeurs van Parijs 2018 was ook deze roman van Tatiana Ţîbuleac, die in 2018 bij Éditions des Syrtes is verschenen.
De laureaten van de Literatuurprijs van de Europese Unie, editie 2019, zijn Laura Freudenthaler (Oostenrijk), Piia Leino (Finland), Sophie Daull (Frankrijk), Réka Mán-Várhegyi (Hongarije), Beqa Adamashvili (Georgië), Nikos Chryssos (Griekenland), Jan Carson (Ierland), Giovanni Dozzini (Italië), Daina Opolskaitė(Litouwen), Marta Dzido (Polen), Tatiana Țîbuleac (Roemenië), Ivana Dobrakovová (Slowakije), Haska Shyyan (Oekraïne) en Melissa Harrisson (Groot-Brittannië).
In het programma van de avond heeft Sofi-Elina Oksanen, ‘persoonlijkheid van het jaar 2009 in Finland’, proza- en toneelschrijfster, vertaald in meer dan 40 talen, de prijswinnaars gefeliciteerd. Tibor Navracsics, de Eurocommissaris voor cultuur,Hanna Kosonen,de Finse minister van Wetenschappen en Cultuur, en Sabine Verheyen, voorzitster van de Commissie voor Cultuur en Onderwijs van het Europees Parlement, hebben met elkaar van gedachten gewisseld over de talenrijkdom van de Europese Unie. Deze veeltaligheid werd geïllustreerd door de voordrachten van de 14 ontvangers van EUPL uit eigen werk, ieder van hen in de moedertaal.
De EUPL-prijs wordt sinds 2009 jaarlijks toegekend aan hedendaagse schrijvers van fictie afkomstig uit elk aan de competitie deelnemend land. Dit door middel van het programma Creatief Europa gefinancierde initiatief heeft tot doel de aandacht te vestigen op de creativiteit, diversiteit en rijkdom van de hedendaagse Europese literatuur, om de circulatie van literatuur binnen Europa te bevorderen en om de belangstelling op nationaal niveau voor literaire werken uit andere Europese landen te stimuleren.
De prijs wordt gecoördineerd door een Europees consortium bestaande uit: European Booksellers Federation (EBF), European Writers' Council (EWC) en Federation of European Publishers (FEP).
