23 sierpnia, w rocznicę zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow, obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. W ramach tegorocznej kampanii społecznej „Pamiętaj. 23 sierpnia” Europejska Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) przypomni historię kolejnej osoby, której życie naznaczyła dramatyczna walka z systemami totalitarnymi. W 2021 roku bohaterem kampanii jest Jaan Kross.
Spot filmowy poświęcony Jaanowi Krossowi dostępny jest w języku angielskim na stronie internetowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność www.enrs.eu oraz na profilu instytucji na platformie YouTube: https://cutt.ly/Remember_23August.
Jaan Kross(1920 - 2007) – estoński pisarz, symbol oporu wobec totalitaryzmu i „sumienie estońskiego narodu”. Dobrze zapowiadającą się karierę prawniczą Krossa pokrzyżowała wojna oraz przyłączenie Estonii do ZSRR. W 1944 roku podczas okupacji nazistowskiej pół roku spędził w więzieniu, a po ponownym zajęciu kraju przez Związek Radzicki został skazany na niewolniczą pracę w Gułagu (1946-1952). Mimo to zdołał przetrwać, a po powrocie do rodzinnego Tallina w 1954 roku poświęcił się literaturze. Choć zajmował się także tłumaczeniami i tworzył poezję, międzynarodową sławę (zwieńczoną kilkukrotną nominacją do literackiej nagrody Nobla) przyniosły mu powieści historyczne.
Estoński pisarz dołącza do grona pozostałych bohaterów kampanii „Pamiętaj. 23 sierpnia”. Do tej pory z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych ENRS przygotowała filmy poświęcone losom:
Milady Horákovej –czeskiej
polityk i członkini podziemnego ruchu oporu podczas II wojny światowej, ofiary
morderstwa sądowego popełnionego przez partię komunistyczną;
Kazimierza Moczarskiego –polskiego
dziennikarza i pisarza, autora słynnej książki
„Rozmowy z katem”;
Juliany Zarchi –
Litwinki niemiecko-żydowskiego pochodzenia, prześladowanej za pochodzenie;
Żydówki
Mali Zimetbaum i Polaka Edka Galińskiego – pary zakochanych,
których uczucie połączyło w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau;
Pétera Mansfelda –
najmłodszej ofiary represji po rewolucji węgierskiej 1956 roku.
Europejska Sieć Pamięć i Solidarność jest międzynarodowym przedsięwzięciem, które ma na celu badanie, dokumentowanie oraz upowszechnianie wiedzy na temat historii Europy XX wieku i sposobów jej upamiętniania ze szczególnym uwzględnieniem okresu dyktatur, wojen i społecznego sprzeciwu wobec zniewolenia. Członkami Sieci są: Niemcy, Polska, Rumunia Słowacja i Węgry, a w jej gremiach doradczych zasiadają ponadto przedstawiciele Albanii, Austrii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy i Gruzji. www.enrs.eu
